ايده‌ی اصلی ايجاد پژوهشکده سوخت خودرو و محیط زیست توسط پدر محيط زيست ايران، مرحوم دکتر تقي ابتکار مطرح شد. ایشان بر این باور بودند که در کلان‌شهر تهران خودروها در آلودگی هوای تهران مهم‌ترین نقش را ایفا می‌کنند، از این‌رو نام مرکز تحقیقات خودرو و محیط زیست را برای مرکز تحقیقات پیشنهاد دادند ولی باتوجه به این مهم که سوخت نیز جزء لاینفک عوامل موثر درآلودگی هوا می‌باشد، لذا عنوان مرکز تحقیقات خودرو، سوخت و محیط زیست به تصویب رسید.
نحوه‌ی تاسیس پژوهشکده سوخت خودرو محیط زیست
این مرکز با تصویب شورای گسترش وزارت علوم، تحقیقات و فناوری به‌طور رسمی در اسفند ماه سال ۱۳۸۱ فعالیت خود را در دانشکده مکانیک پردیس دانشکده‌های فنی دانشگاه تهران آغاز نمود. باتوجه به روند رو به رشد فعالیت‌های پژوهشی و افزایش تعداد نیروی انسانی نیاز به فضای تحقیقاتی بیشتری احساس می‌شد. به‌همین دلیل موقعیت مرکز از دانشکده مهندسی مکانیک به ساختمان انیستیتو مهندسی نفت انتقال یافته‌است.
با عنایت به سطح و کیفیت پروژه‌های پژوهشی و صنعتی انجام شده در مرکز، با موافقت شورای گسترش وزارت علوم، تحقیقات و فناوری این مرکز در تاریخ ۱۳۹۳/۶/۲۳ به سطح پژوهشکده ارتقاء یافته و روند رو به رشد خود را تسریع نموده‌است.
در حال حاضر پژوهشکده خودرو، سوخت و محیط زیست بیش از ۱۱۰۰ متر مربع فضای تحقیقاتی با امکانات پیشرفته را در اختیار محققین قرار داده‌است و افتخار دارد که بدون دریافت هرگونه بودجه‌ای از دولت و با اتکاء به توانمندی‌های خود خدمات شایان فنی، مهندسی و زیست‌محیطی را به کشور ارائه کرده‌است.
در حال حاضر پژوهشکده خودرو، سوخت و محیط زیست به‌عنوان یکی از بازوان تحقیقات کاربردی نهادهای دولتی و خصوصی از جمله شرکت بهینه‌سازی مصرف سوخت کشور، معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری، شرکت ملی گاز ایران، سازمان حفاظت محیط زیست، سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران و ستاد مدیریت حمل و نقل و سوخت کشور به شمار رفته و یکی از شناخته شده‌ترین مراکز تحقیق، توسعه و نوآوری ملی و بین‌المللی محسوب می‌گردد.
بشر با شش هزار سال شاگردى در مكتب طبيعت، صنعت وفناورى رابه دست آورد و با كمك سلاح علم توانست بر آن غلبه كند. تاريخ اين نكته را يادآور مى‌شود كه بدون ضربه عصاى سحرآميز علم، هيج اختراعى هرگز نخواهد توانست حداكثر قابليت بهره‌ورى خود را به صورت بالفعل درآورد و گذشت زمان جزء بازيچه‌هاى از آن باقى نخواهد گذاشت. در گذر قرن‌ها، نيروى آب چرخ‌هاى آسيابان را گرد‌اند، بدون اينكه نقشى جز گندم آرد كردن، عصاره زيتون گرفتن، پتك آهنگرى به سندان كوباندن و غلتك پارچه بافى به حركت درآوردن براى آنها متصور باشد؛ تا اينكه در قرن نوزدهم، فورنيرون با سلاح محاسبه و منطق بر پايه قوانين مكانيك سيالات از راه رسيد و توربين آب از زير دست او خارج گرديد؛ ناگهان دوره ماشين‌هاى عظيم الجثه خاتمه يافت و دستگاه‌هاى كوچك و جمع وجورى جانشين آنها شدند كه صدها، هزارها، وده‌ها هزار اسب بخار نيرو در خود پنهان داشتند. نمونه‌هاى بسيار ديگرى مى‌توان ذكر كرد تا نقش بارور گشتن از علم در يافتن ارزش و مقام واقعى اختراعات روشن گردد. بدون علم، اين اختراعات افتان و خيزان خود را زنده نگاه داشته يا به كلى از بين مى‌روند. ازاين رو، حضور دانشگاه‌ها به عنوان مراكز توليد دانش در كنار صنعت، ضامن رشد آن خواهند بود. در غير اين صورت، صنعت به رودخانه‌اى خواهد خواهد بود كه چشمه آن که همانا رشد و پويايى باشد، خشكيده است.
